In het opkomen voor en realiseren van onze eigen belangen hebben we te maken met anderen. Daarbij spelen emoties een rol, communicatie en de kwaliteit van de relatie met die ander.

Als we dat allemaal buiten beschouwing laten dan gaat het puur om de inhoud; over dat wat je wilt bereiken. Overigens is dit in de praktijk lastig te scheiden. Als een relatie niet goed is, gaan mensen vaak veel moeilijker doen over de inhoud van de afspraak. Er wordt dan gezocht naar allerlei argumenten om de ander tegen te werken. Het lijkt dan alsof het probleem in de inhoud van de afspraak zit, maar het probleem zit in de relatie of in de communicatie. En toch helpt het om goed over de inhoud na te denken en de feiten op een rijtje te zetten. Als je dat goed doet, loopt het proces gemakkelijker en dat is ook weer prettig voor de relatie.

Wat is het probleem?

De eerste inhoudelijke stap is het bepalen wat nou precies het probleem is. Wat is het probleem? Wat maakt dit voor jou tot een probleem? Waar heb je last van? Wat zou goed of prettig voor jou zijn? Waarin word je beperkt?

Je kan ook denken in kansen of mogelijkheden. Waar zie je een mogelijkheid? Wat maakt deze mogelijkheid aantrekkelijk?
Het is zinvol om de antwoorden op deze vragen voor jezelf op een rij te zetten.

Welke rechten, plichten of gunsten zijn er?

In een samenleving met persoonlijke en verschillende belangen hebben we regels en afspraken nodig. Uit deze regels en afspraken volgen rechten en plichten. Hiermee wordt slecht gedrag zo goed mogelijk ingeperkt. Omdat het andere verkeer stopt voor rood, kan ik bij groen doorrijden. Zo houden we ons aan regels. Helaas houdt niet iedereen zich aan alle regels. Dat kan leiden tot overtredingen en dan kunnen de benadeelden hun recht proberen te halen via politie en rechtspraak.
Voor je eigen belangen opkomen betekent in dergelijke situaties dan ook hetzelfde als je recht halen. Krijgen/ontvangen waar je recht op hebt.
In andere situaties kunnen we elkaar het leven gemakkelijker maken, ook al is het niet wettelijk verplicht. Vriendelijkheid, behulpzaamheid, de ander iets gunnen. Het maakt de samenleving prettiger en het leuke is: dat geldt voor beide partijen. Het geeft op z’n minst een prettig gevoel als je iemand anders ergens mee van dienst kan zijn. En vaak werkt dat twee kanten op. Een oud gezegde is: wie goed doet, goed ontmoet.
Om een gunst vragen is trouwens voor sommige mensen ook helemaal niet gemakkelijk. Dit heeft te maken met het tonen van kwetsbaarheid en de wens om onafhankelijk te zijn (zie omgaan met afhankelijkheid)

Wat zijn de wederzijdse belangen?

Een inhoudelijke analyse van belangen gaat daarom verder dan: waar heb ik recht op? Wat is de plicht van de ander? Het gaat hier niet alleen om wetgeving en rechtspraak, het gaat om belangen en beïnvloeding. Wij zijn er van overtuigd dat dit eveneens een goede insteek is als je ergens duidelijk recht op hebt. Je recht op een onprettige manier afdwingen, leidt tot mogelijke tegenwerking op een ander moment. Terwijl op een prettige manier samenwerken in de toekomst ook tot mogelijke voordelen kan leiden.

Bij samenwerken zijn de beide partijen in staat zo met elkaar om te gaan dat ze elkaar versterken. Er is sprake van wederzijds belang. Bij goed werkgeverschap is het voor de werkgever prettig dat het werk gedaan wordt en dat de werknemer zijn/haar kwaliteiten beschikbaar stelt voor de organisatie. Andersom is het voor de werknemer prettig om leuk en/of nuttig werk te kunnen doen, kwaliteiten in te kunnen zetten, zich te ontplooien en salaris te ontvangen.

Anderen: met wie heb ik te maken?
Probeer bij het nadenken over belangen ruimer te denken dan alleen degene die je wilt beïnvloeden. Bij een situatie op het werk gaat het niet alleen om werkgever/leidinggevende en medewerker. Mogelijk hebben ook anderen belang bij een oplossing: jouw privé omgeving, directe collega’s, lotgenoten, klanten, de OR, de directie.
Bij een situatie op school kan je denken aan jouw kind en de leerkracht, maar ook het schoolhoofd, de ouderraad, andere ouders en andere kinderen met vergelijkbare beperkingen.

Welke belangen spelen er?
Als je een overzicht hebt van wie er direct en indirect betrokken zijn, kan je nadenken wat voor baat deze betrokkenen hebben bij een goede oplossing. In dit stadium maakt het nog niet uit wat die oplossing is.
Als met de beperkingen van een medewerker rekening wordt gehouden, dan is dat goed voor die medewerker, voor andere medewerkers met dezelfde beperking, maar ook voor de werkgever omdat er minder ziekteverzuim ontstaat, en ook voor de klanten omdat de medewerker productief blijft, voor de collega’s omdat ze zien dat medewerkersbelangen er toe doen. Het is goed voor het arbeidsklimaat en uiteindelijk voor het imago van het bedrijf.

Met wie zit ik aan tafel?

Als je een proces aangaat van opkomen voor je belangen om te komen tot wederzijdse tevredenheid, dan heeft dat impact op de relatie. Omdat zo’n proces een aantal onvoorspelbare elementen in zich heeft, kan die impact positief of negatief zijn. Hoe belangrijker de relatie voor je is, hoe nuttiger het is energie te steken in het proces.

Voorbeeld: als een restaurant niet voldoende maatregelen neemt ten aanzien van allergenen, dan kan je er voor kiezen ergens anders te gaan eten. Als het bedrijfsrestaurant of de school van je kind niet genoeg maatregelen neemt ga je niet zomaar van baan of school veranderen. In dat geval is de relatie veel belangrijker.

Vragen die je jezelf kunt stellen:
– Met wie krijg ik te maken als ik ga proberen mijn gewenste situatie te bereiken?
– Wat is het lange termijn belang van deze relatie(s)?
– Wat zijn mijn eerdere ervaringen met deze partij?
– Op welke andere fronten heb ik met deze partij te maken?
– Wat heb ik te bieden?
– Wat heb ik te ontvangen?

Deel deze pagina: